Co to są fobie? Lista 16 fobii najczęściej spotykanych.

Co znajduje się w artykule?

Aby spełniać swoją nadrzędną misję i potrzebę odczarowywania chorób psychicznych i stanów w naszych bądź co bądź sztywnych głowach i utartych schematach, chcę przybliżyć Ci temat fobii.

Brzmi trochę przerażająco, jednak temat nie jest ani przerażający, ani rzadki – sama posiadam jedną, a może ze dwie i nawet dobrze mi się z nimi żyje. Spróbuję w zwięzły i jasny sposób przybliżyć:

  • Na czym polegają fobie? 
  • Jakie są rodzaje fobii?
  • Kiedy przyjść na konsultację z powodu fobii?

Co to są fobie?

Fobie charakteryzują się lękiem przed określonymi sytuacjami, zjawiskami lub przedmiotami. Zazwyczaj sytuacje, zjawiska czy przedmioty nie są niebezpieczne dla osoby, która się z nimi styka, jednak odczucie, jakie temu towarzyszy wskazuje na coś zupełnie innego.

Fobie – rodzaje

Gdy lecimy samolotem wśród błyskawic albo pojawia się realne zagrożenie Covid-19 albo spotykamy w dżungli czy na drodze groźnego gada lub tarantulę, odczuwamy lęk. I bardzo dobrze, ponieważ jest on sygnałem, że sytuacja jest niebezpieczna. Nasz mózg ma za zadanie chronić nas, wziąć w obronę i szybko opracować strategię działania. Zamrożenie – Walka czy Ucieczka. Wtedy jest to adekwatne zachowanie i uczucia.

Nie mówimy jednak o takiej sytuacji, mając na myśli fobię. W fobii lęk o takim natężeniu emocjonalnym, jak opisany powyżej odczuwamy na samą myśl, że taka sytuacja mogłaby się zdarzyć. Sama myśl o spotkaniu pająka, albo psa wywołuję paraliżujący lęk.

I ten paraliżujący lęk przed podobnymi sytuacjami, powoduje to , że robimy wszystko, aby tych zagrożeń unikać. Dla przykładu: jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że samolot może lecieć w burzy, to nigdzie nie polecimy, jeśli istnieje możliwość spotkania w lesie czy parku gada lub gryzonia, unikamy takiego miejsca, unikamy sytuacji, w której moglibyśmy być narażeni do tego typu doświadczenie.

Lęk w określonych sytuacjach może przybrać formę napadu paniki lub silnego lęku uogólnionego. U osoby, która przeżywa fobie istnieje bardzo silna obawa, że wpadnie w panikę, straci kontrolę nad sobą lub zemdleje, jeśli się z daną sytuacją zetknie. Tak jak wcześniej napisane sama perspektywa kontaktu z obiektem fobii powoduje silny niepokój, a czasem napad paniki. 

Lęki i fobie Ataki paniki
Lęki i fobie Ataki paniki

Fobie – lista

Fobii swoistych, inaczej nazywanych prostymi czy specyficznymi, wyróżniono i opisano kilkaset. Dlaczego tak dużo? Ponieważ, tak jak wcześniej wspomniałam, dotyczą lęku przed konkretnymi obiektami czy sytuacjami. A zatem każda konkretna sytuacja czy obiekt ma swoją nazwę w fobii. 

Trudno je wszystkie wymienić, a co dopiero zapamiętać, dlatego podam te najbardziej charakterystyczne i najczęściej spotykane i diagnozowane.

  • Fobia społeczna – inaczej lęk społeczny. Omówię ją w oddzielnym artykule, ponieważ tu nie starczyłoby miejsca na wszystkie informacje
  • Agorafobia – lęk przed otwartą przestrzenią oraz sytuacjami, które uniemożliwiają natychmiastową ucieczkę do bezpiecznego miejsca. Termin agorafobia odnosi się do grupy powiązanych ze sobą i często nakładających się na siebie fobii, obejmujących lęk przed wyjściem z domu, wejściem do supermarketu, poruszaniem się w tłumie, przed podróżowaniem samolotem, autobusem czy pociągiem
  • Klaustrofobia – znane, prawda? To lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami
  • Keraunofobia – lęk przed piorunami (też się ich boję i unikam jednak, jednak mój mąż lubi i jest nimi zachwycony. Tymczasem ja chętnie wstawiłabym świece w okno. To sposób mojej babci, która też się bała piorunów)
  • Karcinofobia – lęk przed rakiem
  • Arachnofobia – lęk przed pająkami (nie mam, moja ukochana ciocia ma ogromną)
  • Mysofobia – lęk przed zabrudzeniem (choć pierwsze skojarzenie to lęk przed myszami:))
  • Rodentofobia – lęk przed gryzoniami (posiadam, nie cierpię, wpadam w panikę, gdy zobaczę biegnącego po parku szczura)
  • Ailurofobia – lęk przed kotami.
  • Kynofobia – lęk przed psami
  • Tanatofobia – lęk przed śmiercią
  • Nyktofobia – lęk przed ciemnością
  • Akrofobia – lęk wysokości
  • Odontofobia – lęk przed stomatologiem
  • triskaidekafobia – lęk przed trzynastką
  • Aichmofobia – lęk przed ostrymi przedmiotami
Lęki i fobie Arachnofobia
Lęki i fobie Arachnofobia lęk przed pająkami

I można by pewnie wymieniać do kilkuset rozmaitych fobii. Jeśli znasz inne nazwy i rodzaje fobii swoistych, napisz w komentarzu. Być może ktoś inny też przeżywa to co Ty. Zazwyczaj świadomość, że nie tylko ja tak mam, przynosi ulgę. 

Co to są fobie społeczne?

Fobie społeczne są często diagnozowanym problemem. Występują u 7-9% ludności, przy czym 2 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Badania naukowe mówią, że są trzecią najczęściej spotykaną chorobą psychicznym zaraz po depresji i nadużywaniu substancji psychoaktywnych. Ludzie z fobiami społecznymi często są nieśmiali. Pojawiają się z obawą przed ośmieszeniem się lub poniżeniem w różnych sytuacjach związanych z ludźmi. 

Fobie społeczne utrudniają życie człowieka. Taka osoba boi się wyjść do sklepu, do urzędu, unika tłumu i miejsc publicznych. Kontakt z ludźmi przynosi dyskomfort wewnętrzny i cierpienie. 

Badania pokazują, że ludzie borykający się z fobiami społecznymi pozostają zazwyczaj samotni, żenią się/wychodzą za mąż rzadziej, dużo ciężej jest zdobyć im wykształcenie, mimo wielkiego potencjału, wiedzy i możliwości intelektualnych. Nie podejmują pracy albo mają mniej odpowiedzialne i gorzej płatne stanowiska. Odbija się to na ich życiu towarzyskim i rodzinnym.

Fobie, fobia społeczna
Fobia społeczna samotność

Objawy fobii społecznych

  • czerwienie
  • potliwość
  • parcie na mocz
  • drżenie rąk
  • jąkanie
  • lęk przed oceną
  • unikanie wystąpień publicznych
  • brak swobody zachowań i nadmierne kontrolowanie mimiki 
  • samotny tryb życia

Dlaczego ludzie cierpią na lęk społeczny?

Do największych przyczyn fobii społecznych należą czynniki: 

  • neurobiologiczne (cechy osobowości, tendencje depresyjne)
  • genetyczne (rodzic cierpiał na lęk społeczny)
  • psychologiczne (strach przed kompromitacją, niska samoocena, 
  • społeczno-kulturowe (wyuczone w dzieciństwie zachowania, relacje z rodzicami, odrzucenie przez grupę rówieśniczą, traumatyczne zdarzenie (gwałt, molestowanie, przemoc fizyczna)

Jak poznać osobę mającą fobię społeczną? 

Ludzie z fobią społeczną są mało towarzyscy, małomówni i bardzo bardzo skryci. Czasem żeby dodać sobie odwagi przy spotkaniu, piją alkohol lub biorą inne używki. Młodzież z fobiami społecznymi, często nie chodzi do szkoły, a kontakty utrzymuje przez internet. 

Czy fobie trzeba leczyć?

Myślę sobie, tak – jeśli jest to lęk chwilowy, który nie przeszkadza w życiu, w planach na przyszłość, w realizowaniu swoich marzeń i celów, to niech sobie będzie, trzeba z nim żyć. I od czasu do czasu po prostu go przełamać. 

Natomiast jeśli fobia i Twój stan przeszkadzają Ci w realizacji marzeń, należy się nad tym pochylić. Być może Twoim celem jest podróż do Nowego Jorku, jednak nie jesteś w stanie wsiąść do samolotu. Albo nie polecisz do Indii z powodu lęku przed szczurami czy też nie wejdziesz do domu, w którym zobaczyłeś pająka. Może to sygnał, że czas się tym jednak zająć?

Jak leczyć fobie społeczne?

  1. Farmakoterapia (jako leki pierwszego rzutu stosuje się przede wszystkim selektywne inhibitory wychwytu serotoniny, np. paroksetynę, citalopram)
  2. Psychoterapia (często stosuje się techniki behawioralne i poznawcze. Przełamuje się lęk poprzez stopniowe, zaplanowane narażanie się na niego. Zmienia się myślenie o objawach, własnej osobie i innych ludziach. Dostaje się zadania domowe, które mają pomóc w oswajaniu się lęku i budowaniu większej pewności siebie w sytuacjach społecznych)

Tylko odpowiednie leczenie może umożliwić normalne życie. Co więcej, nieleczona fobia społeczna może spowodować nawet inwalidztwo. 

Zadzwoń i skonsultuj się, ze specjalistami a wspólnie znajdziemy rozwiązanie Twojej sytuacji.

Kliknij tutaj. Znajdziesz telefon wsparcia w związku z fobiami.

Jeśli potrzebujesz pomocy, a nie wiesz jak się do tego zabrać zobacz i kup przygotowany przewodnik po opiece psychiatrycznej.

Dodaj komentarz