Czy można zostać psychoterapeutą bez studiów? 3 akty prawne obowiązujące psychoterapeutów w Polsce

Czy można zostać terapeutą bez studiów? Czy terapeuta bez studiów, to w ogóle realna opcja? Co trzeba zrobić, żeby zostać psychoterapeutą? Czy zostanie psychoterapeutą w wieku 50 lat jest możliwe? Szkoła psychoterapii czy jest dla mnie? Na te pytania odpowiedź znajdziesz w tym artykule!

Krótka historia psychoterapeuty bez studiów z psychologii

Wyobraź sobie, kobietę grubo po czterdziestce, kobietę, która jest w wieloletnim udanym związku, wychowała, dwójkę dzieci, ma dobrze płatną pracę.  Znajomi i ludzie jej najbliżsi nazywają to nawet sukcesem i dobrą karierą. I wszystko na pozór układa się dobrze. W pracy ją doceniają, nawet niedawno otrzymała awans i podwyżkę, a zatem pieniądze dobre, dzieci, jak to dzieci; zaczynają iść każde w swoją stronę i wydają się dość szczęśliwi. Dom, nie żaden luksus, ale całkiem ogarnięty. 

A ona wciąż zmęczona, nawet po długim urlopie, nie bardzo zadowolona, z tego kim jest i co robi? 

Nasza bohaterka, wybudza się w nocy, satysfakcji z życia i przyjemność dawno nie zaznała. Rutyna i szare poranki, jak w “dniu świstaka”. Smutek i żal zalewa ją,  dość regularnie. Czasem po cichutku sobie popłakuje. Czyta mądre książki i szuka artykułów, psychologią i sprawami psychiki interesowała się odkąd pamięta.

Decyduje się na wizytę u psychiatry, tak dużo czyta na temat depresji, nawet objawy pasują. Idzie i dowiaduje się, że farmakologia i owszem, ale dobrze byłoby również zacząć psychoterapią. Trafia do specjalisty, jest zafascynowana swoimi odkryciami. Coraz więcej świadomości, coraz więcej pytań. 

W trakcie terapii uświadamia sobie, że pomimo tego, że w sumie dobrze funkcjonuje, wciąż nie może znaleźć odpowiedzi na pytanie kim tak naprawdę jest? Co lubi robić? Jakie jest jej powołanie? 

No bo jeśli jest tak dobrze, to czemu jest tak źle?

Pracuje na terapii sumiennie, rozwija się, jeszcze więcej czyta i jeszcze więcej znajduje o sobie odpowiedzi. Wyjeżdża na warsztaty, ma poczucie, że w końcu trafiła na swoje “plemię”. Ludzi, których spotyka – godzinami rozmawiają o emocjach, o tym co pod wodą, że nie wszystko jest takie jak nam się wydaje.

Uświadamia, sobie, że jako licealistka marzyła o studiach psychologicznych. Ale wtedy studia z psychologii były tylko “dzienne” a ona mogła tylko zaocznie studiować. Wybrała prawo, ukończyła z sukcesem, potem miłość, dzieci, dom, kto by się zastanawiał, porzuciła swoje młodzieńcze marzenia. Było dobrze i wszystko się układało.

I nagle bum, zawaliło się jak domek z kart, ale tylko wewnętrznie, bo reszta działa.  Czy wszystko zmieniać? Ryzykować, iść znowu do szkoły i się uczyć. Czy zostać w starym, bezpiecznym? może nie do końca satysfakcjonującym, ale bezpiecznym.

Co powiedzą znajomi? Dzieci? Rodzina? 

W głowie się poprzewracało! Terapeuta bez studiów? To niemożliwe!

Ale wie, czuje całą sobą, że chce, że rozwiązywać ludzkie trudności, rozmawiać o emocjach, spotykać ludzi, którzy cierpią każdego dnia, to jest jej przeznaczenie, jej świat, jej wszystko.

Zaczyna zadawać pytania i zbierać fakty.

Czy studia psychologiczne są konieczne w zawodzie psychoterapeuty ? Czy mogę zostać psychoterapeutą w wieku 40 lub 50 lat?

Nasza bohaterka nazwijmy ją Ania, ma ukończone 45 lat, tytuł magistra, studia prawnicze, ukończyła dawno temu, czy może zostać terapeutą w Polsce? Terapeuta bez studiów z psychologii, za to ze studiami prawniczymi? Czy można zostać terapeutą bez studiów?

Mam dobre wieści! Osoby po 40, po 50, a nawet po 60, mogą zostać terapeutami bez studiów psychologii. Zawód psychoterapeuty, jest jednym z niewielu, gdzie czas działa na naszą korzyść. 

W tym zawodzie, im człowiek starszy, tym większe wzbudza zaufanie. Przemawia za nim doświadczenie życiowe. Więc w tym zawodzie wiek jest atutem, a nie przeszkodą.  Myślę, że to dobra odmiana w świecie, który oszalał na punkcie młodości. 

Ania z racji swojego doświadczenia życiowego, zawodowego oraz z powodu swojego wykształcenia, poszukiwania zaczęła od zapoznania się z prawnymi aspektami zawodu psychoterapeuty.

Podstawowe akty prawne

Pierwszą jaką znalazła, fundament i podstawa, to obowiązująca terapeutów w Polsce, jak i cały system ochrony zdrowia psychicznego:

1.USTAWA z dnia 19 sierpnia 1994 o ochronie zdrowia psychicznego

• Ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy administracji rządowej i samorządowej oraz instytucje do tego powołane.

• W działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mogą uczestniczyć stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe, kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także inne osoby fizyczne i prawne.

Nie za bardzo rozjaśniło to Ani, czy może, czy nie może zostać psychoterapeutą bez studiów psychologicznych, szukała dalej, trafiła na:

2. Rozporządzenia Ministra z dnia 19 czerwca 2019

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień 1) z dnia 19 czerwca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1285)

(całość, tego tekstu możesz przeczytać, pod linkiem) Nasza bohaterka zwróciła swoją uwagę, a ja zwracam Twoją uwagę, Drogi Czytelniku, na słowa z treści rozporządzenia, w którym czytamy psychoterapię prowadzi

psycholog lub osoba prowadząca psychoterapię, lub osoba ubiegająca się o otrzymanie certyfikatu psychoterapeuty – równoważnik 1 etatu przeliczeniowego na 40 łóżek*;

„[…]

(5) osoba prowadząca psychoterapię – osobę, która łącznie spełnia następujące warunki:

a) posiada tytuł zawodowy lekarza lub tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa, lub magistra po ukończeniu studiów na kierunku psychologii, pedagogiki, resocjalizacji, socjologii albo spełnia warunki określone w art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz.U. z 2019 r. poz. 1026), 

b) ukończyła podyplomowe szkolenie w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych mających zastosowanie w leczeniu zaburzeń zdrowia, prowadzone metodami o udowodnionej naukowo skuteczności, w szczególności metodą terapii psychodynamicznej, poznawczo-behawioralnej lub systemowej, w wymiarze co najmniej 1200 godzin albo przed 2007 r. ukończyła podyplomowe szkolenie w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych mających zastosowanie w leczeniu zaburzeń zdrowia w wymiarze czasu określonym w programie tego szkolenia,

 c) posiada zaświadczenie poświadczające odbycie szkolenia wymienionego w lit. b, zakończonego egzaminem przeprowadzonym przez komisję zewnętrzną wobec podmiotu kształcącego, w skład której nie wchodzą przedstawiciele podmiotu kształcącego, w szczególności powołaną przez stowarzyszenia wydające certyfikaty psychoterapeuty, zwane dalej „certyfikatem psychoterapeuty”; 

8) osoba ubiegająca się o otrzymanie certyfikatu psychoterapeuty – osobę, która spełnia łącznie następujące warunki:

 a) posiada tytuł zawodowy lekarza lub tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa, lub magistra po ukończeniu studiów na kierunku psychologii, pedagogiki, resocjalizacji, socjologii albo spełnia warunki określone w art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów,

 b) posiada status osoby uczestniczącej co najmniej dwa lata w podyplomowym szkoleniu w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych mających zastosowanie w leczeniu zaburzeń zdrowia, prowadzonym metodami o udowodnionej naukowo skuteczności, w szczególności metodą terapii psychodynamicznej, poznawczo-behawioralnej lub systemowej, w wymiarze co najmniej 1200 godzin albo przed 2007 r. ukończyła podyplomowe szkolenie w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych mających zastosowanie w leczeniu zaburzeń zdrowia w wymiarze czasu określonym w programie tego szkolenia,

 c) posiada zaświadczenie wydane przez podmiot prowadzący kształcenie oraz pracująca pod nadzorem osoby posiadającej certyfikat psychoterapeuty

[…]”

I niby wszystko jasne i zamknięte w rozporządzeniu, ponieważ psychoterapeuta, to osoba, która posiada tytuł zawodowy lekarza lub tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa, lub magistra po ukończeniu studiów na kierunku psychologii, pedagogiki, resocjalizacji, socjologii, a jednak nie do końca, bo przepis przejściowy ustawy mówi:

Art. 63. Przepis przejściowy 

1. Psychologów, którzy w dniu wejścia w życie ustawy posiadali dyplom magistra psychologii lub dyplom magistra filozofii chrześcijańskiej ze specjalizacją filozoficzno-psychologiczną uzyskany na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim do 1 października 1981 r. lub dyplom magistra filozofii chrześcijańskiej w zakresie psychologii uzyskany w Akademii Teologii Katolickiej do końca 1992 r. oraz pracowali w zawodzie co najmniej dwa lata, wpisuje się na listę psychologów Regionalnej Izby Psychologów, na której obszarze wykonują zawód.
2. Osoby zatrudnione na stanowiskach psychologów, które nie spełniają warunków określonych w ust. 1, mogą w okresie 1 roku od wejścia w życie ustawy wystąpić do Krajowej Rady Psychologów z wnioskiem o przyznanie prawa wykonywania zawodu, który zostanie rozpatrzony w terminie 3 miesięcy od dnia jego wpłynięcia.

A zatem lista się rozszerza, zgodnie z rozporządzeniem ministra w Polsce psychoterapeutą może zostać; socjolog, pedagog, osoba, która ukończyła kierunek resocjalizacji, ale i filozof, a na końcu bardzo osobliwy i wprowadzający zamieszanie do logiki prostego myślenia, zapis – osoby, które dwa lata pracowały w zawodzie.

WTF – myśli Ania, jak to rozumieć, jak to połączyć? Czyli psychoterapeutą bez studiów z psychologii może zostać socjolog, pedagog, a prawnik już nie !

Czy właśnie ten akt prawny odebrał jej możliwość spełnienia marzeń? Nasza bohaterka jest już tak wkręcona w temat, że zaczyna w głowie rozważać pomysł podjęcia studiów psychologicznych, bo teraz wiele uczelni, oferuje zaoczną psychologię. 

Ale to oznacza 5 lat studiów zaocznych psychologii i 4 lata szkolenia psychoterapeutycznego, skończy w wieku bagatela 54 lat. Ręce opadają i łzy napływają do oczu. 

Jednak jest iskierka jest nadzieja,  znalazła kolejny akt prawny;

1. Zarządzenia NFZ – Zarządzenie prezesa NFZ

psychoterapeuta – osobę prowadzącą psychoterapię, która ukończyła studia wyższe i podyplomowe szkolenie w zakresie psychoterapii, o której mowa w załączniku nr 1, l.p. 1,: kolumna 3, pkt 3 i załączniku nr 6, l.p. 1, w części kolumna 2 pkt 6 – Sesja psychoterapii indywidualnej, kolumna 3, ust. 1 pkt 1 rozporządzenia;

Program 2017-2022 o zdrowiu psychicznym

Gdy iskierka przygasa, bo przecież zarządzenie prezesa NFZ, jednak niższe jest rangą od rozporządzenia i ustawy, spotyka na swej drodze, niby przypadkiem, doświadczoną psychoterapeutkę, która od lat, angażuje się w sprawy zawodu psychoterapety, i ta kobieta właśnie kieruje ją do obecnego projektu ustawy o zawodzie psychoterapeuty, który brzmi tak;

Obecny projekt ustawy Polskiej Rady Psychoterapii, który mówi, że można zostać psychoterapeutą bez studiów z psychologii

Projekt PRP opisuje m.in. kto będzie mógł używać nazwy “psychoterapeuta” oraz “psychoterapeuta w trakcie szkolenia” po spełnieniu określonych warunków. WAŻNE – będą one dotyczyć osób, które rozpoczną całościowe podyplomowe szkolenie z zakresu psychoterapii po wejściu w życie ustawy. Przypominamy, że vacatio legis proponowane przez PRP to 2 lata!

• posiada dyplom ukończenia studiów poziom PRK VII (kwalifikacja pełna)* tytuł magistra

• posiada dyplom ukończenia całościowego szkolenia w psychoterapii

• zdał/ła egzamin certyfikacyjny w innym, niezależnym podmiocie od podmiotu szkolącego i uzyskał/ła prawo wykonywania zawodu (tu istotne jest stosowanie zasad niełączenia ról oraz zapobiegania konfliktowi interesów)

• posiada dyplom ukończenia studiów poziom PRK VII (kwalifikacja pełna)*

• posiada zaświadczenie o byciu uczestnikiem całościowego szkolenia w psychoterapii

• posiada aktualne zaświadczenie o uczestnictwie w superwizji minimum raz w miesiącu

Celem takiego wyodrębnienia jest nieustanna dbałość o wysokie standardy wykonywania zawodu psychoterapeuty. Ważne jest też, by osoby korzystające z psychoterapii mogły sprawdzić, czy dana osoba jest wpisana do rejestru.

Projekt PRP przewiduje, że decydującą rolę w procesie rekrutacji będą odgrywały osobiste predyspozycje do zawodu. W świetle badań to jeden z kluczowych aspektów.

Rada proponuje dostępność szkolenia z zakresu psychoterapii dla szerokiego grona absolwentów studiów, przy podstawowym założeniu, że część z nich byłaby zobowiązana uzupełnić wiedzę z zakresu podstaw psychologii i medycyny mających zastosowanie w psychoterapii przed lub w trakcie całościowego szkolenia w psychoterapii.

A ustawa jest sensowna i popierana przez wiele towarzystw psychoterapii w Polsce i jest duża szansa, że wkrótce wejdzie w życie, tym bardziej, że psychoteraputów coraz więcej potrzebuje świat, problemów psychicznych doświadcza wielu z nas.

W Polsce na przykład (wg badań EZOP z 2012r ) w ciągu roku zaburzenia psychiczne dotyczą 6 milionów osób. To jest około 20%-30% (Polaków w wieku 18-64) , a jak wiemy te dane są mocno nieaktualne, po pandemii jest dużo więcej takich osób, gabinety pękają w szwach. 

Nasza bohaterka przeciera łzę z oka i idzie dalej swoją drogą stawania się psychoterapeutką bez studiów z psychologii i bardzo jej gratuluję i trzymam za nią mocno kciuki. Choć to ścieżka długa, wymagająca i pełna wyboistych, zwrotów akcji. 

Jeszcze wiele godzin spędzi Ania na nauce, psychoterapii własnej, treningach psychoterapeutycznych, treningach interpersonalnych, warsztatach, stażach w szpitalu. egzaminach, etc. dokładne wymagania jakie stawiają szkoły znajdziesz pod tym linkiem.

Jednak wierzę w to, że Ania przejdzie tą całą drogę i zasiądzie przed Tobą w fotelu, albo przed komputerem i zada “to” pytanie: to z czym dziś do mnie przychodzisz? 🙂

A zatem, Drogi Czytelniku, jeśli czujesz, że prowadzenie psychoterapii,  to Twoje przeznaczenie, to zabieraj się za czteroletnie szkolenie. Terapeuta bez studiów z psychologii, to możliwe! Idź na psychoterapię własną i czytaj dalej; jak zostać psychoterapeutą? oraz jaki nurt wybrać dla siebie?

Terapeuta bez studiów czy ze studiami, opiekę psychiatryczną i jej system znać powinien

Jeśli jesteś zdecydowany na szkolenie i na prace w tym zawodzie – w gabinecie prywatnym czy może w systemie, proszę zacznij od zapoznania się z opieką psychiatryczną w Polsce. Niestety nie każdy psychoterapeuta wkłada w to wysiłek i zaangażowanie, a to wielki zasób i wartość, żeby odpowiednio i szybko reagować w określonych warunkach, czasie i przestrzeni. W przewodniku znajdziesz specjalistów i adresy szpitali, ale także telefony zaufania i bogactwo wiedzy o naszym systemie opieki psychiatrycznej.

A zatem czy można zostać terapeuta bez studiów ?

Bez studiów NIE! Wymagane jest wykształcenie wyższe magisterskie. Bez studiów wyższych psychoterapeutą w tym kraju nie zostaniesz. 

Czy można zostać terapeutą bez studiów? Jeśli posiadasz tytuł magistra, to kierunek studiów jest/będzie dowolny.

Skończ wyższe studia magisterskie (niekoniecznie psychologię) i zacznij czteroletnią szkołę psychoterapii, dołącz do ludzi, którzy każdego dnia doszukują się głębszych znaczeń, symboli i miłości do drugiego człowieka. A samookaleczenia, depresję czy lęki traktują jako początek rozmowy o tym, co się dzieje w życiu drugiego człowieka, a jeśli pytają; jak się czujesz to naprawdę są ciekawi Twojej szczerej i autentycznej odpowiedzi

Trzymam kciuki!

Dziękuje, że tu jesteś !